Coraz więcej osób zgłasza się do gabinetów dietetycznych z problemem, jakim są często odczuwalne wzdęcia. Nic dziwnego bo problem ten dotyka nawet 16- 30% społeczeństwa. Może i ty się z nim zmagasz? Nakreślę Ci przyczynę oraz możliwość radzenia sobie z nimi wprowadzając zmiany w twoim sposobie żywienia i stylu życia.

Czym są wzdęcia?

Wzdęcia najczęściej określa się je jako uczucie pełnego lub napiętego brzucha, bądź jako nadmiar gazów w jamie brzusznej. Na pewno kiedyś doświadczyłeś takiego napięcia, zazwyczaj jest ono przejściowe. Natomiast, kiedy doświadczamy tego przewlekle i utrudnia nam to funkcjonowanie to trzeba tym problemem się zająć. Zacznijmy od przyczyn.

Przyczyny wzdęć o podłożu fizjologicznym:

• spożycie w większych ilościach produktów spożywczych bogatych w FODMAP są to np. cebula, brokuły, jabłka, suche nasiona roślin strączkowych), co prowadzi do zwiększenia procesów fermentacyjnych flory bakteryjnej w jelicie grubym
• aerofagia, czyli nadmierne połykanie powietrza, do którego dochodzi na skutek spożywania posiłków w pośpiechu, żucia gumy, palenia papierosów czy szybkiego mówienia.  
• spożywanie obfitych bogatobiałkowych i bogatotłuszczowych posiłków, po których dochodzi do wydzielania nadmiernych ilości dwutlenku węgla podczas reakcji wodorowęglanów (obecnych w soku trzustkowym i żółci) z kwasem solnym i kwasami tłuszczowymi.

Przczyny wzdęć związane z chorobami przewodu pokarmowego:

• nietolerancje pokarmowe np. nietolerancja laktozy, fruktozy, sorbitolu czy skrobi
•  choroba trzewna (celiakia)
•  nieswoiste zapalenia jelit (IBD), jak na przykład wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub choroba Leśniowskiego-Crohna, w których przebiegu dochodzi do zaburzeń trawienia i wchłaniania składników pokarmowych i w efekcie do nasilenia fermentacji bakteryjnej w jelicie grubym,
• niedostateczna ilość enzymów trzustkowych lub soku żołądkowego
• zespół jelita nadwrażliwego (IBS), który jest związany z zaburzoną motoryką jelit, czemu towarzyszą wzdęcia, zaparcia i ból brzucha
• SIBO

Natomiast najczęściej uporczywe wzdęcia wynikają z:

• niewłaściwego stylu życia i nasilają się na skutek spożywania posiłków w pośpiechu,
•  niedokładnego gryzienia pokarmów,
• wysokoprzetworzonej diety,
•  ciągłego podjadania,
• braku odpowiednich przerw pomiędzy posiłkami
• późnych, obfitych kolacji
• braku aktywności fizycznej.

Zazwyczaj kiedy wyeliminujemy te czynniki i nad nimi popracujemy, problem ze wzdęciami znika. Przygotowałam dla ciebie wstepne zalecenia, które mogą Ci pomóc. Natomiast warto pamiętać, że są też inne przyczyny, bardziej poważne, związane z chorobami i wymagają specjalistycznego postępowania i w tym przypadku najlepiej zgłosić się do lekarza oraz dietetyka. Nie ma niestety jednego złotego środka, który można zastosować u wszystkich pacjentów ze wzdęciami – plan leczenia oraz dietoterapii musi być zindywidualizowany. Kiedy już ustaliliśmy przyczynę powstawania wzdęć. Natomiast jest kilka zaleceń na których możemy bazować.

Zalecenia żywieniowe przy wzdęciach

Zebrałam je dla Ciebie w kilku punktach.

1. Dieta  lekkostrawna z ograniczeniem lub czasową eliminacją potencjalnie gazotwórczych i wzdymających pokarmów, jak na przykład suche nasiona roślin strączkowych, kapusta, cebula, czosnek, czy kalafior. Oczywiście nie jest powiedziane, że musisz bezwzględnie wyeliminować wszystkie te produkty, ponieważ ich tolerancja to bardzo indywidualna sprawa. Stosowanie przewlekłych eliminacji w diecie nie jest też dobrym rozwiązaniem i zawsze należy dążyć do tolerancji wcześniej wykluczonych produktów.
2. Dieta lekkostrawna może okazać się niewystarczająca. Wtedy pomocna może być tak zwana dieta z ograniczeniem produktów bogatych w FODMAP. Jednak zanim się na nią zdecydujesz, najlepiej skonsultuj to wcześniej z dietetykiem, ponieważ nieodpowiednie stosowanie diety LOW FODMAP lub wydłużanie czasu jej trwania może wywierać negatywny wpływ na mikrobiotę jelit.
3. Spożywaj 4-5 małych objętościowo posiłków co 3-4 godziny.
4. Pomiędzy posiłkami pij wyłącznie czystą wodę i niesłodzone napary, nie podjadaj.
5. Na 2-3 godziny przed snem zjedz lekką kolację. Idź spać z uczuciem lekkości na żołądku.
6. Posiłki spożywaj powoli i w skupieniu. Przeżuwaj każdy kęs około 20-30 razy zanim go połkniesz i unikaj rozmów w trakcie spożywania posiłków.
7. Unikaj palenia tytoniu, picia napojów gazowanych, żucia gumy, które mogą nasilać połykanie powietrza i nadmierne gromadzenie się gazów.
8. Pij minimum 1,5-2 litry niegazowanej wody dziennie.
9. Stosuj umiarkowaną aktywność fizyczną w ciągu dnia.
10. Prowadź dziennik obserwacji i zapisuj po czym nasilają się twoje dolegliwości.

Podsumowując, wzdęcia brzucha są bardzo częstym objawem w praktyce klinicznej, odsetek pacjentów mających ten problem jest bardzo duży. Współczesny styl życia opierający się na niezdrowej diecie, jedzenie w pośpiechu, stres i brak aktywności fizycznej nie sprzyja naszemu organizmu. Wzdęcia są objawem towarzyszącym
wielu schorzeniom i stanom chorobowym, takim jak SIBO czy nietolerancje pokarmowe lub inne wymienione wyżej. Uważm, że nie tylko czynniki somatyczne, lecz także psychologiczne biorą udział w powstawaniu wzdęć. Podejmując się leczenia, należy ocenić pacjenta holistycznie, wdrożyć m.in. postępowanie dietetyczne, farmakoterapię i w wybranych przypadkach opiekę psychologiczną.

Literatura:

1. Foley, Anna & Burgell, Rebecca & Barrett, Jacqueline & Gibson, Peter. (2014). Management Strategies for Abdominal Bloating and Distension. Gastroenterology and Hepatology. 10. 561-571.
2. Di Rienzo T, D’Angelo G, D’Aversa F, Campanale MC, Cesario V, Montalto M, Gasbarrini A, Ojetti V. Lactose intolerance: from diagnosis to correct management. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2013;17 Suppl 2:18-25. PMID: 24443063.
3. Marta Słomka, Ewa Małecka-Panas ,,Wzdęcia i odbijania” Pe diatr Med Rodz 2011, 7 (1), p. 30-34
4. Paulina GulbickaD, Marian Grzymisławski ,,Wzdęcia brzucha – najczęstsze przyczyny i postępowanie” Piel. Zdr. Publ. 2016, 6, 1, 69–7 DOI: 10.17219/pzp/62045
5. Manichanh C, Eck A, Varela E, Roca J, Clemente JC, González A, Knights D, Knight R, Estrella S, Hernandez C, Guyonnet D, Accarino A, Santos J, Malagelada JR, Guarner F, Azpiroz F. Anal gas evacuation and colonic microbiota in patients with flatulence: effect of diet. Gut. 2014 Mar;63(3):401-8. doi: 10.1136/gutjnl-2012-303013. Epub 2013 Jun 13. PMID: 23766444; PMCID: PMC3933177.